Het Edelhert

Het grootste lid van de Nederlandse zoogdieren is het Edelhert, met een schouderhoogte tot wel 1,5 meter. Een volgroeid mannetje kan wel tot 200 kg of meer wegen. Het zijn bijzonder indrukwekkende en majestueuze dieren.

De herten dragen een gewei waarvan de stangen tot één meter lang kunnen worden. Het gewicht van beide stangen samen kan wel 12 kilo zijn. Elk jaar, tussen eind januari en eind maart worden de stangen afgeworpen. De oudste en zwaarste herten werpen het eerst af. Dan groeit er vervolgens binnen drie maanden weer een geheel nieuw gewei aan, die meestal groter en zwaarder is dan het jaar ervoor. Tot in juni zijn de nieuwe stangen bekleed met huid. Zodra de stang volgroeit is, wordt deze huid eraf geschuurd door de herten. De bomen die daarvoor gebruikt worden, bepalen de kleur die het nieuwe gewei krijgt.

De hindes en kalveren leven in groepen (roedels) en de mannetjes leven in groepen met andere mannetjes van allerlei leeftijden. Behalve in de bronsttijd, in september, dan gaan de herten, ieder voor zich achter de hindes aan.

In de maanden voorafgaande aan de bronsttijd veranderen de herten flink. Ze eten zichzelf behoorlijk vet, omdat ze tijdens de bronst vrijwel niet eten. Hun nek wordt zwaarder en er groeien tijdelijk manen op hun hals. Het is ook in die tijd dat ze een heel apart geluid produceren, burlen genoemd. Het lijkt wel op het brullen van een leeuw, en het geluid draagt heel ver. Met de bronstgeluiden worden een aantal zaken door het hert bekendgemaakt: hoe zwaar, ervaren en sterk hij is en of hij hindes heeft bijvoorbeeld.

Veel mensen vinden het fantastisch om in die tijd ’s nachts het bos in te gaan, om naar dit oergeluid te luisteren. Maar omdat het de dieren erg verstoort in deze belangrijke tijd van het jaar, worden steeds meer wildgebieden tijdens deze periode voor publiek afgesloten, om meer rust voor de edelherten te creëren. Langs de openbare wegen kun je hier en daar nog wel luisteren naar de bronst.
In de wintertijd wordt de groei van foetus gestopt, en pas als de tijden weer beter worden qua voedsel en temperaturen, groeit de foetus weer verder. In juni worden de meeste kalveren geboren.